فتوگرامتری یا نقشه برداری هوایی چیست؟
تصویرسنجی یا فتوگرامتری به علم نقشه‌برداری هوایی معروف است, به عبارت دیگر هنر، دانش و فن تهیهٔ اطلاعات درست عوارض از طریق اندازگیری , ثبت و تفسیر بر روی عکس یا سایر مدارکی که در بر دارنده اثری از انرژی الکترومغناطیس بازتابیده شده باشد را فتوگرامتری یا نقشه برداری هوایی گویند!
فتوگرامتری را می توان به دو شاخه ی اصلی تقسیم کرد:
1- فتوگرامتری‌متریک (Metric Photogrammetry) :
در این نوع اطلاعات و اندازه گیری های کمی مطرح است و در تهیه نقشه های توپوگرافی و مسطحاتی، اندازه گیری دقیق و محاسبه حجم، ارتفاع و شکل زمین و … کاربرد دارد...!
2- فتوگرامتری تفسیری (Interpretation Photogrammetry) :
در فتوگرامتری تفسیری بیشتر اطلاعات کیفی مورد استفاده قرار میگیرد و در تشخیص و شناسایی اطلاعات تفسیری از روی عکس و تصاویر ماهواره ای کاربرد دارد. فتوگرامتری تفسیری خود به دو شاخه تفسیر عکس و سنجش از دور تقسیم می شود. فتوگرامتری تفسیری در زمین شناسی، خاک شناسی، کشاورزی و بسیاری موارد دیگر دارای کاربرد میباشد...!
هم چنین فتوگرامتری بر اساس فاصله جسم تا تصویر به چهار دسته تقسیم میگردد.
1- فتوگرامتری فضایی
در این نوع از فتوگرامتری ارتفاع پرواز بیشتر از 250 کیلومتر میباشد.
2- فتوگرامتری هوایی
در این نوع از فتوگرامتری ارتفاع پرواز در محدوده پرواز هواپیما یا به عبارت دیگر بیشتر از 1500 و کمتر از 4500 فوت میباشد.
3- فتوگرامتری زمینی
در این نوع از فتوگرامتری به منظور تهیه نقشه از سطح زمین دوربین به گونه ای قرار می گیرد که به منطقه مورد نظر اشراف کامل داشته باشد.
4- فتوگرامتری بردکوتاه
در این نوع از فتوگرامتری فاصله تا جسم مورد نظر کمتر از 100متر میباشد...!
یکی از اهداف نقشه برداری هوایی تهیه نقشه دو بعدی از عوارض یا زمین میباشد!
انواع مدل رقومی ارتفاعی :
1_ارتفاعی زمین ( DEM ) Digital Elevation Model
مدل های رقومی ارتفاعی یک نمایش 3 بعدی به صورت برداری یا رستری از عوارض و توپوگرافی سطح زمین هستند!
مدل رقومی ارتفاعی رمین (DEM) نمایش دهنده پستی و بلندی های طبیعی سطح زمین است! و عوارض مصنوعی یا ساخته دست انسان در
آن نمایش داده نمیشود! ار مدل های رقومی ارتفاعی زمین برای مدل سازی توپوگرافی , رواناب و جهت جریان استفاده میشود!
برای نمایش ارتفاعی سطح زمین دو روش ریاضی و گرافیکی وجود دارد, در روش ریاضی سطح زمین با استفاده از معادلات ریاضی به صورت سراسری یا به صورت محلی مدل سازی میشود, این روشی است که از آن برای نمایش سطح زمین در ژئودزی استفاده میشود!
در روش گرافیکی برای نمایش ارتفاع سطح زمین از نقطه ( نقاط ارتفاعی) خط(منحنی های میزان) یا سطح (تصاویر رستری) استفاده میشود!
هر میزان تراکم این شبکه سلولی کوچکتر باشد شبکه رستری دارای قدرت تفکیک مکانی بالاتری از سطح زمین است!
مدل رقومی ارتفاعی سطح زمین (DSM):
مدل رقومی است که علاوه بر توپوگرافی طبیعی زمین شامل عوارض مصنوعی و دست سازی بشر نیز میباشد! و برای مدل سازی شهری و کار
بردهای مجازی سازی استفاده میشود! در واقع تفاوت dem , dtm , و dsm در نمایش پستی و بلندی های طبیعی سطح زمین و عوارض مصنوعی
و ساخته دست انسان میباشد و برای ارتوفتوموزاییک در فتوگرامتری کاربرد ویژه ای دارد!
مدل رقومی زمین ( DTM ) :
این مدل رقومی ارتفاعی مجموعه ای از داده های برداری است که از نقاط مرتبط با فاصله ویژگی های طبیعی شکسته شده است!
نحوه نقشه برداری هوایی یا فتوگرامتری:
در فتوگرامتری با استفاده از هواپیما یا پهپاد تصاویری از منطقه مورد نظر تهیه میشود. برای اینکه امکان استخراج ارتفاعات از روی عکسها وجود داشته باشد عکسها باید دارای پوشش طولی و عرضی مناسب باشند. این عکسها پس از طی مراحل مختلف و انجام محاسبات و پردازشهای لازم، تبدیل به نقشه می‌شوند. تهیه نقشه با استفاده از نرم‌افزارهای خاص تبدیل عکس به نقشه انجام میشود. تهیه نقشه، با نظارت سازمان نقشه برداری کشور انجام می‌پذیرد. تهیه نقشه مطابق با استانداردهای ملی تولید نقشه انجام میشود. این استانداردها توسط سازمان نقشه برداری کشور تهیه شده است !
نقشه برداری هوایی به دو شیوه انجام می شود:
1_روش اول نقشه برداری هوایی با استفاده از عکس ها و تصاویر و سپس پردازش آنها می باشد که به آن فتوگرامتری نیز گفته می شود.
2_روش دوم نقشه برداری هوایی با بازتاب نور لیزر است؛ که لایه دار نامیده میشود.!
مراحل نقشه برداری هوایی (فتوگرامتری)
1_تعیین محدوده لازم برای تهیه نقشه و طراحی خطوط پرواز
2_پرواز و نقشه برداری هوایی
3_چاپ عکس ها و تهیه اندکس
4_طراحی نقاط کنترل زمینی برای مختصات دار کردن عکسها
5_گویا سازی عکسها
6_مثلث بندی هوائی به منظور تکثیر نقاط مختصات دار زمینی، انجام محاسبات
7_تبدیل به منظور ترسیم عوارض از روی عکس های اصلاح شده و مختصات دار
8_ادیت، ویرایش نقشه و رفع خطاهای ترسیم
9_کارتوگرافی
www.naqshegostar.com
